Зулҳижжанинг ўн куни

Мана Зулқаъда ойининг ҳам якунига етиб қолдик. Иншааллоҳ Зулҳижжа ойига қадам қўяр эканмиз, бу ойнинг биринчи ўн кунлиги ҳақида ёзмай иложимиз йўқ. Бу ойдаги биринчи ўн кун Аллоҳ таолонинг наздида йилнинг энг зур кунларидир. Расулаллоҳ с.а.в. Зулҳижжа ойининг ўн кунлигида солиҳ ишларни кўпайтиришга тарғиб қилиб шундай деганлар: "Бирор-бир кун йўқки, ундаги солиҳ амал бу ўн кунликдагидан кўра Аллоҳга суюклироқ бўлса". Одамлар сўрашди: "Ё Расулуллоҳ, Аллоҳ йўлидаги жиҳод ҳам суюкли бўлолмайдими?" Расулуллоҳ дедилар: "Аллоҳ йўлидаги жиҳод ҳам суюкли бўлолмайди. Аммо бир инсон жони ва моли билан чиқиб, ундан бирон нарса қайтиб келмаса, шугина мустасно". (Имом Бухорий, Термизий ва Абу Довуд ривоятлари).

Аллоҳ йўлида жиход қилиш қанчалик улуғ ибодат эканлиги ҳаммамизга маълум, шаҳид бўлганларга Аллоҳ таоло жуда ҳам катта ажр ва мукофотларни ваъда қилган. Лекин зулҳижжа ойининг биринчи ўн кунида қилинган ибодатлар ҳатта Аллоҳ учун Унинг йўлида жанг қилишдек ибодатдан ҳам маҳбуброқ экан.

Демак бу ўн кунда солиҳ амалларни кўпайтириб, қўлдан келганча ажр ва савобларга эга бўлиш ҳар бир мусулмоннинг бурчи экан. Аллоҳу аълам бизга яна шундай имконият бериладими, йўқми?

Биз “Кундалик ҳаётимиздаги ҳасанотлар” номли мақоламизда ҳар бир мўмин учун кун давомида қилиб юриш енгил бўлган баъзи ибодатларни зикр қилган эдик. Келинг ана шу ибодатларга қўшимча ҳолда бу ўн кунликда қилиниши тавсия этилган баъзи солиҳ амалларни ҳам кўрайлик.

1. Ҳаж ва Умра. Албатта имкони борлар учун бу кунларда улуғ Ҳаж ибодатидан афзал амал бўлмаса керак. Аллоҳ бизларга ҳам насиб этсин.

Имом Бухорий ва Муслимлар ривоят қилган ҳадисда Расулаллоҳ с.а.в.: "Умра ўзидан кейинги умрагача бўлган гуноҳларга каффоратдир. Ҳажжи мабрурнинг мукофоти фақат жаннатдир", деганлар.

2. Рўза. Маълумки рўза энг улуғ ибодатлардан биридир. Абу Саид ал-Ҳудрийдан ривоят қилинади. Расулаллоҳ с.а.в.: “Қайси бир банда бир кун Аллоҳ йўлида рўза тутса, Аллоҳ ўша рўзаси сабабли у кишининг юзини етмиш йиллик масофага қадар дўзаҳдан узоқ қилади”, дедилар. (Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари).

Ҳунайда ибн Ҳолид Расулаллоҳ с.а.в. нинг аёлларидан ривоят қилган ҳадисда “Набий с.а.в. Зулҳижжанинг тўққиз кунида, Ашуро кунида ҳамда ҳар ойдан уч кун – ойнинг биринчи душанбаси ва икки пайшанба кунлари рўза тутар эдилар” дейилади (Насаий ва Абу Довуд ривоятлари, Албоний саҳиҳ деган).

Имом Муслим Расулуллоҳ с.а.в. дан ушбу ҳадисини ривоят қилади: “Арафа куни рўза тутиш. Мен Аллоҳ таолодан (бу рўза билан) ўзидан аввалги ва кейинги бир йилнинг (гуноҳларига) каффорот қилишини умид қиламан”.

Демак бу кунларни рўзадор ҳолда ўтказиш ҳам Аллоҳ учун энг маҳбуб бўлган амаллардан экан. Абу Ҳурайра р.а. дан ривоят қилинган ҳадиси қудсийда Расулаллоҳ с.а.в. “Аллоҳ азза ва жалла: “Ҳар бир одам боласининг амали ўзи учундир. Лекин рўзаси Мен учундир. Унинг мукофотини Ўзим бераман” деди. Рўза дўзаҳдан тўсиқдир” деганлар. (Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари).

3.Таҳлил, тасбеҳ, таҳмид ҳамда такбирларни кўпайтириш.

Абдуллоҳ ибн Умар р.а. ривоят қилади. Расулаллоҳ с.а.в.: “Ҳеч бир кундаги солиҳ амал Аллоҳ учун ушбу ўн кунчалик маҳбуб эмас, шунинг учун бу кунларда таҳлил (Ла илаҳа иллаллоҳ), такбир (Аллоҳу акбар) ва таҳмид (Алҳмадулиллаҳ) ни кўпайтиринглар”, дедилар. (Имом Аҳмад ривоят қилган, Аҳмад Шокир саҳиҳ деган).

4. Ийд ал-Азҳо. Зулҳижжанинг ўнинчи куни барча мусулмонлар учун улуғ бўлган байрамлардан бири Ийд ал-Азҳо ёки Қурбон ҳайитидир. Бу куни барча мусулмонлар жамоат бўлиб масжидларда ийд намозини ўқийдилар. Бизнинг Ҳанафий мазҳабимизда Ийд намози вожибдир.

Баро р.а. ривоят қилади. Набий с.а.в.: “Албатта ушбу кунимизда энг аввал бошлайдиган нарсамиз, намоз ўқимоқлигимиздир. Сўнгра, қайтамиз ва сўйиш сўямиз. Бас, ким ўшандоқ қилса, бизнинг суннатимизни топибди. Ким ундан олдин сўйса, ўз аҳлига гўшт тақдим қилибди ҳолос. Ибодатдан ҳеч нарса йўқдир”, деб айтганлар. (Имом Бухорий, Муслим ва бошқалар ривоят қилишган).

5. Қурбонлик. Ийд куни ва ташриқа кунлари ичида қурбонлик қилиш бизга Иброҳим алайҳиссалом даврларидан қолган суннатдир. Аллоҳ таоло шундай деб марҳамат қилади: “Албатта, Биз сенга Кавсарни бердик. Бас, Роббингга намоз ўқи ва жонлик сўй” (Кавсар, 1-2 оятлар). Ҳанафий мазҳабида қурбонлик қилиш вожибдир. Иншааллоҳ келгуси мақолаларимизда қурбонликнинг барча қонун-қоидалари ҳақида сўз юритамиз.

Шу ўринда айтиш жоизки, қурбонлик қилиш ниятида юрган биродарларимиз Зулҳижжанинг биринчи кунидан то қурбонликларини сўйгунларига қадар соч-соқол ва тирноқларини олмасликлари зарур.

Умму Салама р.а. ривоят қиладилар. Расулаллоҳ с.а.в.: “Зулҳижжанинг ҳилолини кўрсангизлар ва ичингиздан кимдир қурбонлик қилмоқчи бўлса, то қурбонлигини бажо қилмагунча соч-соқоли ва тирноқларини олишдан тийилсин”, деганлар. (Имом Муслим ривояти)

Аллоҳ таоло марҳамат қилиб айтади: “То қурбонлигингиз ўз маконига етмагунча сочларингизни олмангиз”. (Бақара, 196).

6. Тавба қилиш. Бу кунларда Аллоҳнинг зикрида машғул бўлар эканмиз, солиҳ амаллар билан бир қаторда, қилган гуноҳларимиз учун тавба қилишга ҳам вақт ажратайлик. Аллоҳ таоло айтади: “Аммо тавба қилганлар, иймон келтириб, солиҳ амалларни қилган кишилар шоядки нажот топгувчилардан бўлсалар.” (Қасас, 67)

7. Ҳар қандай солиҳ амалларни кўпайтириш. Буларга нафл намоз ўқиш, Аллоҳни зикр қилиш, садақа бериш, Қуръон тиловат қилиш, амри маъруф ва наҳий мункар каби амалларни мисол қилишимиз мумкин.

Аллоҳ барчамизни нажот топгувчилардан қилишини сўраб қоламиз.

Фойдаланилган манбаъалар:

• “Зулҳижжа ойининг биринчи ўн кунлиги фазилатлари ва унда бажариладиган шаръий амаллар”,  Шайх Абдуллоҳ бин Абдурраҳмон бин Жибрин
• “Зулҳижжа ҳақида маърузалар” Обид қори
• “Зулҳижжанинг ўн куни” Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф
• “Virtues of the Ten Days of Dhul Hijjah” Sheikh Muhammed Salih Al-Munajjid
• “Ҳаж ва зул-ҳижжанинг ўн кунидаги амаллар” Шайх доктор Холид ибн Абдуллоҳ Муслиҳ