Ҳижрий янги йил кириши муносабати билан қутлаш мумкинми?

Аввалги мақоламизда ғайридинлар ҳамда мушрик ва кофирларни уларнинг турли байрамлари жумладан мелодий янги йил, рождество, 8 март ва ҳоказолар билан қутлашнинг ҳукми ҳақида гап кетган эди, ва бундай қилиш ҳаром эканлигини аксар уламо иттифоқ қилишганини айтиб ўтдик.

Лекин биродарларимиз баъзи масжидларда имомлар ҳам янги йил билан табриклашганини айтиб қолишди, ва бу ҳижрий янги 1430 йилнинг кириши муносабати билан бўлса бўлса керак деган гумонлар ҳам бўлди.

Дарҳақиқат мана бугун Ҳижрий 1430 йилнинг биринчи ойи бўлмиш Муҳаррам ойининг 3 кунидир. Ўз-ўзидан савол туғиладики бу кунда мусулмонлар бир-бирларини қутлаши жоизми?

Ҳудди шу каби савол Шайҳ Муҳаммад ибн Солиҳ ал-Усайминга берилди ва у киши қуйидаги жавобни бердилар:

Агар бирор киши сизни бу кунларда (Ҳижрий янги йил кирган кунларида) қутласа, у кишига жавоб қайтаринг, лекин ўзингиз бундай қилманг (яъни бошқаларни янги йил кириши билан табрикламанг). Бу масала бўйича энг тўғри ҳукм шудир. Мисол учун бирон киши сизга “Янги йил билан табриклайман” деса, сиз “Аллоҳ бу йилни сен учун яҳши ва барокатли қилсин” каби жавоб қайтаришингиз мумкин. Лекин сиз ўзингиз бошқаларни табрикламагинингиз мақул сабаби саҳобалар ёки тобеинлар бундай қилганликлари ҳақида биронта ҳужжат келмаган. Умуман Исломнинг илк даврларида Муҳаррам ойи йилнинг боши ҳисобланманган, бу нарса кейинчалик ҳалифа Умар Ибн ал-Ҳаттоб р.а. даврларида жорий қилинди.

Шайх Абдулкарим Ал-Ҳудайр ҳижрий йил кириши билан инсонларни қутлаш ҳақида ушбу гапларни айтган эканлар:

Инсон ҳайит кунлари айтиладиган гаплар каби бошқа кунларда ҳам мусулмон биродари ҳаққига дуо қилиши (қутлаш ҳам аслида дуо) жоиз, айниқса бундан мақсад мусулмон биродарига ўзининг дўстлигини кўрсатиш бўлса. Имом Аҳмад раҳимаҳуллоҳ шундай деганлар: “Мен бошқаларни табрикламайман, лекин мени қутлашса албатта унга жавоб қиламан, сабаби табрикка жавоб қайтариш вожибдир. Лекин биринчи бўлиб табриклаш эса суннат ҳам эмас, ножоиз ҳам эмас ”.

Демак ҳулоса қилиб айтсак имкони бўлганда бундай қилмаган афзал экан, лекин сизни ҳижрий янги йил билан қутлашса жавоб қайтариш мумкин экан.

Манбаъа: Ruling on offering congratulations at the beginning of the Hijri year